ชื่อวิทยาศาสตร์: Diospyios rhodcalyx
ชื่อวงศ์:
Ebenaceae
ชื่อสามัญ:
Ebony
ชื่อพื้นเมือง: ตะโกนา, โก,
นมงัว, มะโก, มะถ่าน, ไฟผี,
พระยาช้างดำ
ลักษณะทั่วไป:
ต้น เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง 15
เมตร เป็นไม้เนื้อแข็งและเหนียว อายุยืนยาว
ลำต้นมีเปลือกหุ้มสีดำแตกเป็นสะเก็ดหนาๆ
ใบ เดี่ยวเรียงสลับกันรูปไข่
หรือรูปป้อมๆ โคนใบสอบเป็นรูปลิ่ม ป้อมหรือป้าน ปลายใบโค้งมน ป้าน เว้าเข้า
หรือหยักคอดเป็นติ่งสั้นๆ ผิวเกลี้ยงเขียวสด ใบดกและหนาทึบ
ดอก ออกตามง่ามใบ ก้านดอกยาว 1–3
มม. มีขนนุ่ม ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่ต่างต้นกัน ดอกเพศผู้จะออกเป็นช่อๆ
ละประมาณ 3 ดอก ดอกเพศเมียออกดอกเดี่ยวๆ
ฝัก/ผล
กลมเมื่ออ่อนมีขนสีน้ำตาลแดง โคนและปลายผลมักบุ๋ม มียางมาก
ฤดูกาลออกดอก:
มีนาคม- เมษายน
การขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด,ตอนกิ่ง
การใช้ประโยชน์:
- ไม้ประดับ
- สมุนไพร
- ไม้ใช้ทำเฟอร์นิเจอร์หรือด้ามเครื่องมือ
- ผลอ่อนใช้ย้อมผ้า ย้อมแห
- ไม้ดัด
แหล่งที่พบ:
ขึ้นได้ทั่วประเทศเว้นภาคใต้
พบตามป่าผลัดใบจนถึงริมทุ่งนาที่ระดับ 40- 300
เมตร เหนือระดับน้ำทะเล
ส่วนที่ใช้บริโภค: ผลสุกกินได้
สรรพคุณทางยา:
- เปลือก
ต้น และแก่น บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง
ต้มกับเกลือ อมรักษารำมะนาด
- ผลแก้ท้องร่วง คลื่นไส้ ท้องเสีย แก้อาการบวม ขับพยาธิ
แก้กษัย แก้ฝีเน่า
- เปลือกผล
เผาเป็นถ่าน ขับปัสสาวะ
- เมล็ด
รสฝาดเฝื่อน แก้บิด แก้ท้องร่วง