ชื่อวิทยาศาสตร์ Barringtonia acutangula (L.) Gaertn.
ชื่อวงศ์ BARRINGTONIACEAE
ชื่อเรียกอื่น จิกนา กระโดนทุ่ง กระโดนน้ำจิกนา กระโดนทุ่ง
กระโดนน้ำ
ลักษณะของจิกน้ำ
- ต้นจิกน้ำ เป็นไม้ยืนต้นประเภทผลัดใบ
มีความสูงประมาณ 5-15
เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มรีหรือแผ่กว้าง
มีลำต้นเป็นปุ่มปม เปลือกสีน้ำตาลแตกเป็นร่องและเป็นสันแหลมตามยาว
กิ่งก้านมักคดงอ ปลายกิ่งมักลู่ลง
ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดและการตอนกิ่ง
- ใบจิกน้ำ มีใบเป็นใบเดี่ยว
ใบออกเวียนสลับถี่ที่บริเวณปลายกิ่ง ลักษณะของใบเป็นรูปหอกหรือรูปไข่หัวกลับ
หรือรูปรี โคนใบแหลม ปลายใบแหลมหรือมน ขอบใบเป็นจักถี่ๆ
ใบอ่อนเป็นสีน้ำตาลแดงเข้มและมีขน ใบมีขนาดใหญ่เป็นมันสวย
เมื่อเวลามีดอกจะทิ้งใบเพลือเพียงแต่ใบอ่อนสีแดง
- ดอกจิกน้ำ ออกดอกเป็นช่อกระจายที่ปลายกิ่ง
ดอกห้อยลงมาเป็นระย้า ยาวประมาณ 30-40 เซนติเมตร ดอกมีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ ติดทนอยู่จนเป็นผล กลีบดอกสั้น ปลายแยกเป็น 4 กลีบ มีสีแดงหรือสีชมพู หลุดร่วงได้ง่าย
เมื่อเต็มที่จะมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 เซนติเมตร มีเกสรตัวผู้อยู่เป็นฝอยๆ
สีชมพูหรือสีแดงจำนวนมาก เมื่อดอกบานพร้อมกันจะดูสวยงามมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงมีดอกจะทิ้งใบเหลือแต่ยอดอ่อนสีแดงจัด
ก็ยิ่งทำให้ดูสวยงดงามเพิ่มขึ้นไปอีก
และจะออกดอกในช่วงเดือนพฤศจิกายนถถึงเดือนมีนาคม
- ผลจิกน้ำ ลักษณะของผลเป็นรูปขอบขนานหรือทรงกลม มีสันเป็นเหลี่ยม 4 สัน เรียงตามความยาวของผล ในผลมี เมล็ดจิกน้ำ อยู่ 1 เมล็ด ลักษณะคล้ายรูปไข่
สรรพคุณของจิกน้ำ
- ใช้รักษาเยื่อนัยน์ตาอักเสบ (เมล็ด)
- น้ำคั้นจากเมล็ดใช้เป็นยาหยอดตาได้ (เมล็ด)
- เปลือกใช้เป็นยาลดไข้ และใช้รักษาไข้มาลาเรีย (เปลือก)
- จิกน้ํา สรรพคุณของผลช่วยแก้หวัด แก้ไอ (ผล)
- ช่วยแก้อาการไอในเด็ก (เมล็ด)
- ช่วยทำให้อาเจียน (เมล็ด,ราก)
- เมล็ด ใช้เป็นยาขับลม แก้อาการร้อนใน (เมล็ด)
- เมล็ดจิกน้ำ
ใช้เข้ายาลมช่วยแก้อาการจุกเสียดแน่นท้องได้เป็นอย่างดี (เมล็ด)
- น้ำจากใบช่วยแก้อาการท้องเสีย (ใบ)
- ใบแก่ใช้ต้มกับน้ำดื่มช่วยแก้อาการท้องร่วง (ใบแก่)
- รากใช้เป็นยาระบายอ่อนๆ (ราก)
- ช่วยขับระดูขาวของสตรี (เนื้อไม้)
- เปลือกช่วยชะล้างบาดแผล (เปลือก)
- ใช้เป็นยาร้อนในการคลอดบุตร (เมล็ด)
