ชื่อวิทยาศาสตร์ : Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw.
วงศ์ :
Leguminosae - Caesalpinioideae
ชื่อสามัญ :
Flower fence, Peacock's crest, Pride of Barbados
ชื่ออื่น :
ขวางยอย (นครราชสีมา) จำพอ ซำพอ
(แม่ฮ่องสอน) ซมพอ พญาไม้ผุ ส้มผ่อ ส้มพอ
(ภาคเหนือ) นกยูงไทย หางนกยูงไทย (ภาคกลาง) หนวดแมว (ฉาน-แม่อ่องสอน)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้พุ่มเตี้ยชนิดหนึ่ง
สูง 3-5 เมตร ทรงพุ่มกลม ต้นเกลี้ยงหรือมีหนาม ใบ
ประกอบแบบขนนกสองชั้น ออกสลับ ช่อใบย่อยมีใบย่อย 7-11
คู่ รูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ ปลายมนหรือเว้า โคนเบี้ยว ดอก มีหลายสีตามพันธุ์
ได้แก่ เหลือง แดง ส้ม ชมพูแก่ แดงประขาว ดอกเป็นช่อ ตามซอกใบและปลายกิ่ง กลีบดอก 5
กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน เกสรตัวผู้ 10 อัน ออกดอกตลอดปี ผล เป็นฝักแบน
เมื่อแก่แตกได้ ออกฝักตลอดปี เมล็ด 8-10
เมล็ด เมล็ดมีรูปร่างกลม
มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้
หมู่เกาะเวสต์อินดีส ขึ้นได้ทั่วไป สำหรับประเทศไทยพบทุกภาค
ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่ง เพาะเมล็ด
ประโยชน์ :
นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ ทางด้านสมุนไพร รากของต้นดอกสีแดง
ปรุงเป็นยารับประทานขับประจำเดือน
เมล็ดในฝักรับประทานได้โดยแกะเปลือกกับเมล็ดซึ่งมีรสฝาดทิ้งไป
เนื้อในมีรสหวานมันเล็กน้อย
