ต้นหางนกยูง









ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Caesalpinia pulcherrima   (L.) Sw.

วงศ์ :   Leguminosae - Caesalpinioideae

ชื่อสามัญ :  Flower fence, Peacock's crest, Pride of Barbados

ชื่ออื่น :  ขวางยอย (นครราชสีมา)  จำพอ ซำพอ (แม่ฮ่องสอน) ซมพอ พญาไม้ผุ  ส้มผ่อ ส้มพอ (ภาคเหนือ) นกยูงไทย หางนกยูงไทย (ภาคกลาง) หนวดแมว (ฉาน-แม่อ่องสอน)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้พุ่มเตี้ยชนิดหนึ่ง สูง 3-5 เมตร ทรงพุ่มกลม ต้นเกลี้ยงหรือมีหนาม ใบ ประกอบแบบขนนกสองชั้น ออกสลับ ช่อใบย่อยมีใบย่อย 7-11 คู่ รูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ ปลายมนหรือเว้า โคนเบี้ยว ดอก มีหลายสีตามพันธุ์ ได้แก่ เหลือง แดง ส้ม ชมพูแก่ แดงประขาว ดอกเป็นช่อ ตามซอกใบและปลายกิ่ง กลีบดอก 5 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน เกสรตัวผู้ 10 อัน ออกดอกตลอดปี ผล เป็นฝักแบน เมื่อแก่แตกได้ ออกฝักตลอดปี เมล็ด  8-10 เมล็ด เมล็ดมีรูปร่างกลม
          มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ หมู่เกาะเวสต์อินดีส ขึ้นได้ทั่วไป สำหรับประเทศไทยพบทุกภาค ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่ง เพาะเมล็ด

ประโยชน์ :  นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ ทางด้านสมุนไพร รากของต้นดอกสีแดง ปรุงเป็นยารับประทานขับประจำเดือน  เมล็ดในฝักรับประทานได้โดยแกะเปลือกกับเมล็ดซึ่งมีรสฝาดทิ้งไป เนื้อในมีรสหวานมันเล็กน้อย